Тәрбиешілерге арналған консультация Тақырыбы: «Ертеңгіліктің жүргізілу әдістемесі»

                          Тәрбиешілерге арналған консультация

Тақырыбы: «Ертеңгіліктің  жүргізілу  әдістемесі»

 Ертеңгілік үш бөлімнен тұрады :

I  бөлім – кіріспе-салтанатты бөлім (5-7 минут).

Саппен жүру,қайта тұру, музыкалық және әдеби композиция бағыты басымырақ. Мерекелік қайта тұру,жүрумен  аяқталады.

II  бөлім – негізгі-өлеңдер, сахналау,  би, музыкалық ойындар, театрландырылған қойылымдар, концерт.

III бөлім- шарықтау шегі (қорытынды) – тосын сәт,тәтті сыйлықтар таратумен аяқталады.

Жүргізу әдістемесі:. Музыка  жетекшісі – режиссер. Ертеңгілік балабақшада жүргізілетін қоғамдық жұмыстардың бір бөлігі болып табылады. Ертеңгілікте адамгершілік, ақыл-ой, дене және эстетикалық тәрбие міндеттері жүзеге асырылады. Сондықтан мерекеге дайындықты, оны жүзеге асыруды және балалардың алған әсерлерін шоғырландыруды бірыңғай педагогикалық процестің байланысы ретінде қарастыруға болады. Ертеңгілік  бағдарламасы   өткізуден шамамен бір ай бұрын ойластырылады. Ата-аналармен жұмыс (уақытында мерекеге келу,аяқ-киім, мереке өтіп жатқан кезде баласын шақырмау,залда жүрмеу және т.б.).

1.Оған билер, музыкалық ойындар, балаларға жақсы таныс әндер кіреді және олар мерекеге дейін қалған сабақтар барысында жаттап,дайындалады. Сондықтан музыкалық репертуарды таңдағанда балалардың мүмкіндіктерін дұрыс ескеру қажет. Мерекелерге дайындық әр түрлі сабақтарда, әр түрлі көркемдік іс-шараларда өтеді. Педагогтар  балалармен мереке тақырыбы туралы сөйлеседі, тиісті әңгімелер оқиды, өлең оқиды. Әрине, бұл жұмыс көбіне тәрбиешілерге   қатысты. Ертеңгіліктің сәтті өтуі ең алдымен жақсы ойластырылған сценариймен анықталады. Ол орташа көріністермен және қойылымдармен қанық болуы керек және ересектер  және мектепалды даярлық  топтарында 35-50 минуттан, ортаңғы топтарда 25-30 минуттан аспауы керек. Жақсы құрастырылған бағдарламада балалардың іс-әрекеті мен демалу сәттері өз орнымен дұрыс ауысып тұрады.

2.  Сонымен, кіріспе- салтанатты бөлімінен кейін балалар отырады және өлең тыңдайды, Көңілді жалпы биден кейін олар тек бірнеше бала айналысатын қойылымды көреді.

Мектеп жасына дейінгі кішкентай балалар, ең алдымен, қолдарындағы атрибуттарған  қуанады: шарлар, гүлдер, жасыл бұтақтар, жапырақтар және т.б. Олар залдың мерекелік безендіруін бірден байқамайды, бұған олардың назарын аудару керек және кішкентай балалардың осы әдемілікті жақсылап зерттеп қарауларына  уақыт беру керек. Бастапқыда балалар өз сезімдерін білдіруде өте ұстамды болып келеді.  Көңілді музыка, түрлі-түсті атрибуттармен қозғалыстар  олардың  көңілін көтереді, қозғалуға –ойнауға деген ынтасын тудырады. Түрлі жарқын әсерлер кейде балаларға кедергі келтіруі де мүмкін. Олардың дағдылары әлі де тұрақсыз,  балалар таныс бидің қозғалыс тәртібін де ұмытып қалулары мүмкін, сондықтан тәрбиеші оларға үнемі көмектесуі тиіс. Кіші топтардағы ертеңгіліктер бағдарламасына көбіне ересектердің орындауындағы қызықты сәттер қосылады. Өйткені балалардың іс - әрекеттері әлі күрделі емес, олардың  тәуелсіздігі баяу  байқалады. Басында олар  тәрбиешіге қосылып  бірге ән айтады. Билерді және ойындарды көрсету арқылы орындайды. Сюрприздік қойылым кейіпкерінің рөлін ересек адам  атқарады. Ертеңгіліктерде ересек топтардың балалары көп жағдайда өз бетінше әрекет етеді, тәрбиешінің көмегінсіз таныс ойындар, билер өткізеді, қойылымдарға қатысады. Олар ұжымда өздерін еркін ұстайды. Басқа балалардың іс-әрекеттерінің дұрыс орындалуын қадағалай алады . Жеке қойылымдар ұялшақ балаларға ұялшақтықты жеңуге, өз қабілеттеріне деген сенімділікті дамытуға көмектеседі.

Жеке қойылымдарда әр балаға өзінің музыкалық және шығармашылық қабілеттерін көрсетуге мүмкіндік беріледі. Балалар рөлдерді жеке қабілеттеріне сәйкес орындайды: біреу жауапты және күрделі; белгілі бір тапсырмаларды орындау қиынға соғатын немесе жақында ғана балабақшаға келген  балалар өз күштері келетін  нәрсеге сәйкес орындайды. Мерекелік ертеңгіліктерде тәрбиешінің рөлі әртүрлі. Ең маңыздысы-жүргізушінің рөлі. Оның эмоционалдылығы, жандылығы, балалармен тікелей қарым-қатынас жасау қабілеті, поэзиялық  мәтіндерді қаншалықты мәнерлі орындауы,оның сыртқы бейнесі,киімі   мерекенің жалпы көңіл-күйі мен қарқынын анықтап,ашады.. Жүргізуші бағдарламаны жақсы біліп қана қоймай, күтпеген кездейсоқ өзгерістерге тез жауап бере алатындай дайын болуы керек.. Және де тәрбиешілердің  мерекеде бір кейіпкердің рөлін ойнауға,ән айтуларына да болады. Қандай да бір рөлдерде өнер көрсетпейтін тәрбиешілер өз тобының балаларымен бірге болады. Олар балалардың осы немесе басқа қойылымды қалай қабылдайтынын, олармен бірге ән айтып, атрибуттарды, костюмдердің бөлшектерін дайындайды, ойынға,биге қажетті балаларды уақытында ауыстырады, оларға көмектеседі.

3.  Ертеңгілік жақсы қарқынмен өткізілуі керек. Егер мерекелік бағдарлама репертуары тым көп болса және дәлелсіз кідірістер болса – бұның бәрі балаларды шаршатады, эмоционалды-физиологиялық жүктемесін бұзады, жалпы мерекенің дұрыс өтуіне кедергі болады. Бұған жол бермеу мүмкіндігін, ең алдымен, ересектердің мерекеге белсенді қатысуы береді. Сценарийді талқылау кезінде әр тәрбиешінің рөлін, оның міндеттерін анықтау, балаларды киіндіруге, мерекеге қажетті жарық эффектілерін реттеуге, жеке кейіпкерлердің дәл шығуына, тосын сәттерді өткізуге көмектесу және т. б. жауапты адамдарды тағайындау қажет.

Мерекеден кейін балалар ұзақ уақыт бойы өздеріне ұнайтын қойылымдарды еске алады. Мұғалім мерекенің тақырыбымен байланыстыра отырып, ең мазмұнды, түрлі-түсті әсерлерді шоғырландыруға тырысады, олар суреттерінде, мүсіндеуде, әңгімелесуде естеріне түсіріп бейнелейді. Балалар сүйікті билерін, әндерін, жеке кейіпкерлердің әрекеттерін қайталайды. Тәрбиеші  осы әңгімелерге қатысады, балалардың әсерін қорытындылайды, ең бастысы, түсініксіз жерлерін түсіндіреді. Балалардың алған әсерлерін кейінгі музыкалық сабақта бекіту сияқты  жақсы дәстүр бар.  Балалар залға келеді, онда мерекенің безендірілуі, қалған костюмдердің бөлшектері, ойындарға арналған атрибуттар бар. Музыка жетекшісі  балаларға ертеңгілікте не ұнағанын еске түсіруді, әсерлерімен алмасуды және өз қалауы бойынша әндер, өлеңдер, ойындар, билер, сахналар орындауды ұсынады. Кейбір қойылымдарды орындаушылардың ауысуымен екі-үш рет қайталауға болады. Мұның бәрі мерекенің мазмұнын тереңірек сезінуге, ол туралы жақсы әсер қалдыруға көмектеседі.

Балабақшадағы мереке - бұл тәрбиелеу мен оқу процесінің маңызды құрамдас бөлігі. Олар баланың жеке басының қалыптасуына, оның шығармашылық бастамасына белсенді әсер етеді, педагогикалық жұмыстың белгілі бір нәтижесін береді.

Болмайды:

1. Ертеңгілік барысында басқа балалар өлең оқып жатқанда атрибуттарды таратуға.

2. Ата-аналардың әдепсіз мінез-құлқына жол беруге.

  Мерекеден кейін (болмаса келесі күні) мерекеге талдау жасалады: не  жақсы болды, не болмады. Барлық педагогтар жиналады. Музыка жетекшісіне алғашқы сөз: ол тәрбиешілерге дайындықтары үшін алғыс айтады, содан кейін талдау жасайды және сәтсіздіктерді өте сыпайы және дипломатиялық түрде көрсетеді. Содан кейін тәрбиешілерге сөз беріледі. Әдіскер мен меңгерушіге соңғы сөз.