Дамытушы орта- үшінші педагог
Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың типтік бағдарламасын жүзеге асыратын балабақшадағы пәндік-кеңістіктік даму ортасы білім беру сапасын бағалаудың маңызды критерийлерінің бірі болып табылады..
Пәндік-дамытушы орта – бұл күнделікті ұтымды ұйымдастырылған жайлы жағдай, әртүрлі заттар мен ойын материалдарымен қаныққан, эстетикалық безендірілген. Бала білім беру процесінің белсенді қатысушысы болуы керек,сондықтан ол серіктестерінің қызметін, материалдардың түрлерін таңдай алуы керек.
Балабақшада білім беру ортасын ұйымдастырудың негізгі әдістерінің бірі-бұл топтың кеңістігін бөлу. Бөлме топтары шағын ішкі кеңістіктерге бөлінеді — олар белсенділік орталықтары деп аталады.Орталықтардың саны мен ұйымдастырылуы бөлменің мүмкіндіктеріне және балалардың жасына байланысты өзгереді. Алайда міндетті түрде топтарда:өнер орталығы;құрылыс-конструктивтік ойындар орталығы ;әдеби орталық(ересек топтарда — сауаттылық және жазу орталығы); сюжетті-рөлдік (драмалық) ойындар орталығы;математикалық ойындар орталығы;ғылым және жаратылыстану орталығы; театр қызметі де, жабдықталған.
Сюжетті- рөлдік ойындар орталығы: ойын алаңы балалардың жас ерекшеліктерін ескере отырып таңдалған рөлдік ойындарға арналған бұрыштармен және атрибуттармен жабдықталған. Оған адамдардың кәсіби жұмысын көрсететін өндірістік сюжеті бар ойындарға арналған атрибуттар кіреді:" дүкен"," аурухана","Кафе". "Отбасы", "балабақша"тұрмыстық сюжетімен. Мектеп жасына дейінгі ересек жатсағы балаларды имиджін, сыртқы түрін өзгерту мүмкіндігі қызықтырады. Ол үшін топта "Шаштараз" жабдықталған .
Театрландырылған іс-шаралар орталығы : балалар айшықты иллюстрациялар негізінде ертегінің сюжетін қайта жасай алады, бұл театрландырылған іс-әрекеттің, шығармашылықтың, есте сақтау мен ойлаудың дамуына ықпал етеді. Бұрышта әртүрлі атрибуттар бар: костюмдер, маскалар, ертегілерді ойнауға арналған атрибуттар.
Табиғат бұрышы: мұнда балалардың табиғи әлемнің алуан түрлілігі туралы идеяларын байыту, табиғатқа деген сүйіспеншілік пен оған ұқыпты қарауға тәрбиелеу, сондай-ақ балаларды өсімдіктерге күтім жасау, экологиялық мәдениеттің бастауларын қалыптастыру үшін жағдайлар жасалған. Табиғат күнтізбесін толтыру бойынша тәрбиешілермен бірлескен жұмыс жүргізіледі.
Өнер орталығы: бейнелеу қызметі - мектеп жасына дейінгі балалар үшін ең сүйікті іс-шаралардың бірі. Мұнда балалар бос уақытында сурет салады, мүсіндейді, аппликациялық жұмыстарды орындайды. Көркем шығармашылықта балалардың шығармашылық қабілетін қалыптастыруға, бейнелеу іс-әрекетіне қызығушылықты дамытуға арналған бейнелеу материалдарының кең спектрі бар; альбомдар, А4 форматындағы ақ парақтар, түрлі-түсті картон, түрлі-түсті қағаз, балауыз қарындаштар, түрлі-түсті қарындаштар, қарапайым қарындаштар, гуашь, акварель бояулары, әртүрлі диаметрлі щеткалар, өздігінен жабысатын қағаздар, трафареттер.
Құрылыс-конструктивтік ойындардың орталығында бөлшектерді бекітудің әртүрлі тәсілдері бар құрылыс жиынтықтары (Үлкен, Кіші) конструкторлар орналасқан. Едендегі бос орын ғимараттарды салуға мүмкіндік береді. Бұрышқа мыналар кіреді: жұмсақ Модульдер, лего (орташа).Сондай-ақ , балалар табиғат бұрышынан жануарлардың фигураларын алады, бұл қиял мен шығармашылық ойлауды дамытуға мүмкіндік береді.
Әдеби орталық: арнайы сөреде орналасқан. Мұнда бағдарламаға сәйкес кітаптар ұсынылған. Бұл бұрыш топтың кез келген жерінде оңай орнатылады.
Математикалық ойындар орталығы: қарапайым математикалық түсініктерді қалыптастыру, сенсорлық даму үшін іс-әрекеттегі зерттеуге арналған объектілер (Куизенер таяқшалары, Диенеш блоктары, дойбы, математикалық жиынтықтар, сандар, шамамен, пішінмен және түспен танысқан кезде сенсорлық тәжірибені байытуға арналған құралдар) ұсынылған. (дидактикалық ойындардың суреттері, воскобович ойындары ойын ойнатқыштар және т. б.)
Спорт бұрышы: мақсаты-балалардың дене белсенділігін, физикалық қасиеттерін дамыту. Бұрыштың объективті толтырылуы қозғалмалы ойындарда, жеке қозғалыс белсенділігінде, балалардың еркін іс-әрекетінде қолданылады. Балабақша топтарында балалардың жасына, жынысына, жеке ерекшеліктеріне сәйкес келетін ыңғайлы пәндік-кеңістіктік орта құрылды. Даму ортасы икемді аймақтарға бөлуге ие, бұл балаларға бір уақытта өз мүдделері мен тілектеріне сәйкес бір-біріне, әр түрлі іс-шараларға кедергі келтірместен еркін айналысуға мүмкіндік береді. Топ ішіндегі тәуелсіз балалар белсенділігі салалары бір-біріне кедергі болмайды, балалардың қозғалыс еркіндігі үшін жеткілікті орын бар. Топтағы барлық ойындар мен материалдар әр баланың оларға еркін қол жеткізе алатындай етіп орналастырылған